Beugelen

Adraen van de Venne, Beugelen, Pétangue, Kegelen


Beugelpartij in de open lucht. Tekening door Adraen van de Venne.

Op de voorgrond een boertig gezelschap, waarvan de twee mannen beugelen. De man met het groene jasje is aan slag en heeft zijn sleger (beugelstok) klaar om de bal door de ring op de voorgrond te schuiven. De man in het rode jasje wacht het resultaat hiervan af. De vrouw rechts kijkt toe, samen met een hond die kennelijk graag achter de bal aan wil. De functie van de 'toeschouwer' links is onduidelijk: hoed over de ogen en handen in de zak.

Op de achtergrond in het midden zien we een man en een vrouw pétanqgue spelen ('jeu de boules'), waarbij de bal (opvallend!) vanuit hurkstand gegooid wordt.

Rechts naast of achter de bij het beugelen toekijkende vrouw zien we een kegelspel opgesteld.

De molen links in de achtergrond doet vermoeden dat we hier te maken hebben met een Nederlands tafereeltje.

Tekening op papier. 96 x 151 mm

British Museum, Department of Prints and Drawnings.

Bron: Robin Bargmann

Literatuur

• Serendipity on Early Golf van Robin Bargmann, pagina 101. 2010. ISBN 978-90-816364-1-4

Lees volledige artikel
Adriaen Brouwer, Beugelen, 'Kolven door den beugel'

Drinkers aan tafel door Adriaen Brouwer (ca. 1606-1638).

Het hier afgebeelde werk dateert uit zijn laatste levensjaren, uit zijn Antwerpse tijd.

Olieverf op hout. 25 x 21 cm

Koninklijke Musea voor Schone Kunsten, Brussel

Bron: Sport in de Belgische Kunst, van de Romeinse tijd tot nu door Léon Lewillie en Francine Noël (uitgave van Gemeentekrediet van België)

Lees volledige artikel
Adriaen Collaert, Beugelen. 1578-1582

Mei en juni, uit de serie De twaalf maanden door Adriaen Collaert (ca. 1560 - 1618; prentmaker) naar een ontwerp van Hans Bol (1534 - 1593) en uitgegeven door Hans van Luyck.

Twee ronde lijsten met lentelandschappen en voorjaarstaferelen.

Links mei, de maand van de liefde. Op de voorgrond wordt muziek gespeeld, gedanst en gegeten. Er zijn overal paren te zien die samen rondwandelen of spelletjes spelen, waaronder colf. Middenboven het sterrenbeeld Tweelingen.
Rechts juni, de scheermaand. Centraal staat het wassen en scheren van de schapen en het sorteren van hun wol. Middenboven het sterrenbeeld Kreeft.
De prent is deel van een serie over de twaalf maanden.
Gravure op papier; onversneden blad. 145 x 304 mm.
Literatuur
• The Collaert dynasty, p. 49; p. 53 (afb.), cat.nr. 1330; 1331
Rijjksmuseum (RP-P-1886-A-10358). Verworven op 20 april 1886.
Bron: Do Smit

Lees volledige artikel
Aert van der Neer, Beugelen, 'Kolven door den beugel'. 1649

English, Nederlands

English
Evening Game of ‘Kolven door den beugel’ in a Dutch Village, 1649. Aert van der Neer

The serene mood permeating the painting is still enhanced by the golden light of the setting sun. People amuse themselves and rest; two men with clubs are playing ‘kolf door den beugel’.
An unusual kind of very impressive lighting in the represented landscapes was this artist´s speciality.
Oil on oak panel. 42 x 70 cm. Inscription: AV DN. 1649
National Gallery Prague (O 123;1843: given by Josef K.E. Hoser)
Nederlands
'Kolven door den beugel', door Aert van der Neer, 1649
Olieverf op paneel. 42 x 70 cm. Gesigneerd, gedateerd
National Galery Praag (O 123; 1843: given by Josef K.E. Hoser)

Bron: Stichting NGA Early Golf, Do Smit
Download 
Afbeelding van speelbaan in groter formaat (zie bijlage; jpg, 6.48 MB)
Lees volledige artikel
Anoniem, Beugelen, 'Kolven door den beugel'. 1650

Anonieme gravure van een onbekende beugelbaan (Duitsland?) uit 1650

Bron: Do Smit

Lees volledige artikel
Anoniem, naar David Teniers II, Beugelen

Gravure naar een schilderij van David Teniers de Jonge II (1610-1690).

David Teniers de Jonge was gehuwd met Anna Breughel, dochter van Jan Breughel de Oude, 'de Fluwelen Breughel'.

Erasmus heeft een gedetailleerd verslag van het beugelspel opgenomen in zijn Dialogi familiares of ‘Samenspraken’.

Bron: Germ Gjaltema

Lees volledige artikel
Anoniem, naar Hans Vredeman de Vries, Beugelen. 1587

Labyrinth, 1587. Anonieme prentmaker naar een ontwerp van Hans Vredeman de Vries (1527 - 1607) en uitgegeven door Philips Galle (1537 - 1612)

Op de afbeelding Beugelen 1615 zien we de beugelbaan linktsachter, op deze prent is deze rechtsachter afgebeeld. Ook in andere details wijkt deze prent af.

Het labyrinth wordt gevormd door lage perkjes in een geometrisch patroon, bestaande uit een ruit met halfronde uitstulpingen op de rechte zijden. Op de achtergrond ligt een plein waarop mensen beugelen (het Rijksmuseum vermeldt abusievelijk: kolf spelen). Blad uit serie van 8 genummerde bladen met tuinen. Op de achtergrond zijn steeds de benedenverdiepingen van gebouwen zichtbaar.

Ets op papier. 182 x 244 mm. Serienummer 6/8

Rijksmuseum, Amsterdam (obj.nr. RP-P-1964-2989). Aankoop 1964 yut het F.G. Waller-Fonds

Bron: Robin Bargmann

Literatuur

• Ornamentprenten in het Rijksprentenkabinet, p. 134, cat.nr. 184.6

Lees volledige artikel
Anoniem, naar Pieter van der Borcht, Beugelen, 'Kolven door den beugel'

Dorpsgezicht met een boerenkermis ter ere van Sint Sebastiaan, ca. 1600. Links de herberg met een vaandel waarop de heilige Sebastiaan. Voor de herberg en op het dorpsplein vermaken de dorpelingen zich met eten, drinken, kolfspel, ganssteken en dansen. Hierbij ook de uitwassen: dronkenschap, overgeven, stelen en vechten. Op de voorgrond rechts geeft een man een bedelaar een aalmoes, links verkoopt een kramer stokpaardjes en ander speelgoed, op de achtergrond marktkramen en een processie met een Mariabeeld bij de dorpskerk. In het onderschrift 2 verzen van 4 regels in het Frans en Nederlands, boven de voorstelling een opschrift in het Latijn.

Gebeugeld wordt op een kleine baan half verscholen achter het huis rechts op de afbeelding. Links onder zien we een speelgoedverkoper, maar colfstokken en -ballen zijn niet te zien.

Anoniem, naar een ontwerp van Pieter van der Borcht (vermeld op object; 1545 - 1608) en uitgegeven door Claes Jansz. Visscher II (1586 - 1652).

Ets op papier. Plaatrand 224 x 305 mm

Rijksprentenkabinet, Amsterdam (RP-P-OB-80.484). Verworven in 1881

Literatuur

• Peeter van der Borcht [ : 1 2004], p. 183-184, cat.nr. 173-4(4)

• Frederik Muller, De Nederlandsche geschiedenis in platen : beredeneerde beschrijving van Nederlandsche historieplaten, zinneprenten en historische kaarten, 4 delen, F. Muller, Amsterdam 1863-1882, dl. IV (supplement, aanhangsel en algemeen register), p. 108, nr. 1118M (volksleven ca. 1600).

Bron: Do Smit

Lees volledige artikel
Anoniem, naar Pieter van der Borcht, Beugelen. 1600

Boerenkermis, ca. 1600. Anonieme ets naar een ontwerp van Pieter van der Borcht I (1545-1608) en uitgegeven door Claes Jansz. Visscher II (1586-1652). Beide namen zijn vermeld op het object.

Dorpsgezicht met een boerenkermis ter ere van Sint Sebastiaan. Links de herberg met een vaandel waarop de heilige Sebastiaan. Voor de herberg en op het dorpsplein vermaken de dorpelingen zich met eten, drinken, beugelen (het Rijksmuseum spreekt abusievelijk over 'kolfspel'), ganssteken en dansen. Hierbij ook de uitwassen: dronkenschap, overgeven, stelen en vechten. Op de voorgrond rechts geeft een man een bedelaar een aalmoes, links verkoopt een kramer stokpaardjes en ander speelgoed, op de achtergrond marktkramen en een processie met een Mariabeeld bij de dorpskerk. In het onderschrift 2 verzen van 4 regels in het Frans en Nederlands, boven de voorstelling een opschrift in het Latijn.

Ets op papier. 224 x 305 mm

Rijksmuseum, Amsterdam (obj.nr. RP-P-OB-80.484). Aankoop 1881.

Bron: Robin Bargmann

Literatuur

• Peeter van der Borcht [ : 1 2004], p. 183-184, cat.nr. 173-4(4)

• Frederik Muller, De Nederlandsche geschiedenis in platen : beredeneerde beschrijving van Nederlandsche historieplaten, zinneprenten en historische kaarten, 4 delen, F. Muller, Amsterdam 1863-1882, dl. IV (supplement, aanhangsel en algemeen register), p. 108, nr. 1118M (volksleven ca. 1600).

Lees volledige artikel
Baron Augustine Meyerberg, Beugelen, 'Kolven door den beugel'. 1611

Pentekening, in 1611 gemaakt naar schetsen van Baron Augustine Meyerberg. Meyerberg maakte tekeningen van de directe omgeving rond zijn ambassade in Rusland.

Gezien het getoonde spelmateriaal (slegers, grote ballen) wordt hier niet gekolfd, maar 'gekolfd door den beughel'.

Scan uit de Lekturama Encyclopedie, het verhaal 'Karavanen naar het hart van Azië' met beroemde ontdekkingsreizigers.

Bron: Jan Appel, Cees van Woerden

Lees volledige artikel
Bartholomeus Molenaer, Beugelen, 'Kolven door den beugel'

English
A barn interior with peasants conversing and playing ball ('kolven door den beugel'), painted between 1625 and 1650 by Bartholomeus Molenaer (c. 1618 - 1650),

Oil on octagonal panel. 27.6 x 36.3 cm (10.9 x 14.3 in). Bears traces of a fake Ostade signature lower left “IvOf…”

Sold at Sotheby’s Amsterdam (lotnr. 41), 7/05/08 for € 6.850

Source: Do Smit

Lees volledige artikel
Beugelen , Colven. Pétangue, Kegelen, Tollen, Vogels schieten, Boogschieten, Steltlopen

English, Nederlands
English
A boy with a mallet (4), drives a tennis-sized wooden ball (the 'boule') to an iron ring (5). The ring, adjustable in height, was mounted on a pivot in the manner of cloish or ringball, The stroke which was played to a target raised several inches above the playing surface , would have been extremely difficult. A pivot placed in the middle of the alley was a feature of some malls.

Orbis Sensualium Pictus (The Visible World, first edition 1657), a woodcut illustration from the text by Johann Amos Comenius.

University Library, Glasgow, England
Nederlands
We zien de volgende spellen uitgebeeld:
1 - Pétangue ('jeu des boules')
2 en 3 - Kegelen
4 - Colven
5 - Beugelen
6 en 7 - Tollen
8 - Vogels schieten
9 - Boogschieten
10 - Steltlopen

Literatuur

 Golf through the ages by Michael Flannery, page 154. January 2004

Lees volledige artikel