Francis Francis, de golfende miljonair

De kans dat het aanstaande Dutch Open dit jaar door een amateur zal worden gewonnen is vrijwel uitgesloten. Amateurs tellen in dit toernooi nauwelijks meer mee. In vroeger tijden was dat wel anders. Nederlander Gerry del Court van Krimpen (1915), Engelsman Charles Bryce (1916) en Belg Florent Gevers (1918) wisten het toernooi zelfs te winnen. De beste amateur uit de geschiedenis van het toernooi, gemeten naar totale score, was echter een Engelsman: Francis Francis (1906-1982). Hij werd runner-up van het toernooi in 1936 met een score van 289 over 72 holes: de beste amateurscore uit de geschiedenis van het toernooi, net als de 70 over de vierde 18 holes dat nog steeds is. En zoals zijn bijzondere naam al doet vermoeden, was hij ook daadwerkelijk een markante figuur. Francis Francis, de golfende miljonair, die in de jaren ’30 furore maakte op de Europese golftoernooien, was een telg uit een zeer bijzonder geslacht. 

Een bijzondere familie

Francis Francis werd in 1906 geboren als zoon van Francis Francis jr. en Frances Evelyn Bostwick. Van zijn grootvader van vaderszijde kwam de opmerkelijke dubbele Francis-naam en een aanzienlijk familiekapitaal. Nadat grootvader volwassen was geworden en het familiekapitaal had geërfd veranderde hij zijn naam in Francis Francis (1882-1866). Deze Francis groeide uit tot een gerenommeerd schrijver, die vooral bekendheid genoot als auteur van boeken over sportvissen. Daarnaast was hij fabuleus rijk. Zijn zoon Francis Francis (1853-1928) werd officier in het Britse leger. In Londen ontmoette deze Francis de eveneens puissant rijke Evelyn Bostwick, een even mooie als grillige femme fatale.

Frances Evelyn ‘Fannie’ Bostwick (1872-1921) was de dochter van Jabez Abel Bostwick, die samen met onder meer de broers Rockefeller tot de eerste aandeelhouders van Standard Oil Trust behoorde. Daarnaast bezat Bostwick nog een flinke hoeveelheid aandelen in verschillende spoorwegfirma’s. In de ongekende weelde van de familie Bostwick groeide Fannie op tot een uiterst onvoorspelbare dame met een liefde voor paardrijden en jagen. In 1892 trouwde ze op twintigjarige leeftijd met de Schot Albert Carstairs, kapitein van Royal Irish Rifles. Na het huwelijk verdeelde ze haar tijd tussen New York en Londen, waar ze, net als de Nederlandse familie Van Brienen, jaarlijks de sportieve evenementen van het London Season bezocht.

In 1900 werd dochter Marion Barbara Carstairs (1900-1993) geboren. Het huwelijk met Carstairs hield echter geen stand. Van Alan Carstairs werd nadien weinig meer vernomen. Evelyn daarentegen was een bekend figuur, die onder invloed van drank en drugs bovendien steeds grilliger gedrag ging vertonen. Ze stond bekend als de ‘dollar princess’ van het Londense Mayfair. Een nieuwe prins liet niet lang op zich wachten. Het was wederom een legerofficier en luisterde dit keer naar de naam Francis Francis jr. Met haar nieuwe man kreeg Evelyn twee kinderen: Evelyn ‘Sally’ en Francis ‘Frank’ (1906-1982).

In de nieuwe constellatie kreeg vooral ‘wild child’ Marion het moeilijk. ‘I came out of the whomb queer’, zei Marion, die liever Joe genoemd wilde worden, er zelf over. Dat was problematisch, want in deze tijd werd dit gezien als een ziekte. Stiefvader Francis Francis dacht haar wel te kunnen genezen. Toen hij haar op een dag betrapte op het stelen van een van zijn sigaren strafte hij zijn stiefdochter door haar de sigaar helemaal tot het einde op te laten roken. Mocht ze er ziek van zou worden, dan kon ze buiten even spugen en moest ze weer terug komen om haar ‘taak’ af te ronden. Het pakte anders uit voor Francis. Zijn achtjarige stiefdochter stak de sigaar aan en rookte hem kalmpjes op, helemaal tot het einde, voor de ogen van haar verbouwereerde schoonvader.

Tussen Joe, haar zus en haar broer boterde het ook niet. Frank werd door zijn sigaarrokende halfzus beschreven als ‘a little girl’s boy’, en was het mikpunt van haar treiterijen, die ook hun latere verstandhouding zouden tekenen. Ondertussen werd het drank- en heroïnegebruik van hun moeder steeds problematischer. Vooral dochter Joe was regelmatig het slachtoffer van haar moeders grillen. Joe zou uitgroeien tot een onbevreesde persoonlijkheid, die voor niets of niemand bang was, behalve voor moeder. In 1911 was de situatie onhoudbaar geworden en werd Joe naar kostschool in Amerika gestuurd, onder meer omdat zij als een gevaar voor de kleine Frank werd gezien. Het gaf de rest van het gezin tijdelijk lucht, maar in 1915 strandde het huwelijk van Evelyn en Francis, waarna Evelyn haar kinderen net zo makkelijk liet barsten als ze haar vele minnaars in de steek liet. Francis zorgde na de scheiding voor de kinderen. En als Evelyn onverhoopt een keer kwam aanwaaien dan verschool hij de kinderen op zolder. Eenmaal was hij daarmee te laat en ontvoerde Evelyn Sally en Frank naar haar moeder in America. Francis belde Nelly Bostwick op en die stelde hem gerust: ‘She’ll get bored with them in time’, zei ze. Een voorspelling die vervolgens ook uitkwam.

Joe Carstairs ging na de kostschool terug naar Europa om tijdens de Eerste Wereldoorlog ambulances te besturen. Ze leerde er Dolly Wilde kennen, het nichtje van Oscar Wilde, die als een ogenschijnlijke wederopstanding van haar oom door het Parijs van de oorlogsjaren heen banjerde. In datzelfde Parijs woonde op dat moment ook haar moeder Evelyn Bostwick. Zij leefde daar als assistent van haar nieuwe liefde, de Franse dokter van Russische origine Serge Voronoff (1866-1951). Samen publiceerden zij een artikel over de experimentele behandeling van wonden door het aanbrengen van testiculaire pulp. Ze hadden geëxperimenteerd met het behandelen van wonden door het aanbrengende van weefsel van verschillende klieren om te kijken of deze het helingsproces deden versnellen. Testiculaire pulp bleek het beste te werken, zo was hun claim. Voronoff liep al sinds hij een aantal eunuchen in Egypte was tegengekomen met een fascinatie voor testikels rond. Toen hij Evelyn in Parijs tegenkwam kon er ineens veel. Zij bleek een financiële steun en ook nog eens een ambitieuze, maar niet erg bekwame assistent te zijn. Na de eerste tests met het behandelen van wonden gingen ze voort met het enten van testiculair materiaal, waar ook mensen mogelijk van konden profiteren. Oudere mannen zouden er door verjongen en dat was in tijden van oorlog een welkom vooruitzicht. Dankzij de financiering van Evelyn kon het experimenteren doorgaan zonder associatie met wetenschappelijke instellingen. 

In 1920 trouwden Evelyn en Serge en in datzelfde jaar voerde hij zijn eerste aap-naar-mens transplantatie uit. Ondanks de desastreuze resultaten bleven de Voronoffs successen claimen in het openbaar. Zo was een 74-jarige man na de operatie weer begonnen met hardlopen en gewichtheffen, waarbij niet helemaal duidelijk was of zijn opleving te wijten was aan de operatie of aan het tijdelijk stoppen met excessief alcohol gebruik, iets wat Voronoff voorafgaand aan een operatie eiste. Deze patiënt stierf in 1923 aan een delirium. Evelyn was toen al overleden. Zij stierf in 1921, aan natuurlijke oorzaken, zo las het officiële autopsierapport. Dochter Joe vermoedde echter dat Voronoff haar moeder een overdosis had gegeven en vervolgens het autopsierapport had laten vervalsen. Vast staat in ieder geval dat Voronoff uiteindelijk genoeg geld erfde om zijn bizarre onderzoeken voort te zetten.

Met het overlijden van Nelly Bostwick kon er namelijk een aanzienlijke erfenis worden verdeeld. Na de nodige strijd over de nalatenschap werd het vermogen in 1924 verdeeld over alle partijen die hier een aandeel van claimden, waaronder ook Serge Voronoff. Joe en halfbroer Frank waren vanaf dat moment puissant rijk en konden hun eigen jetsetleven gaan vormgeven. Ze kochten beiden onderkomens in Zuid-Frankrijk en dure auto’s, een geelde liefde. Met hun eigen Rolls Royces raceten ze dan achter elkaar aan door de Rivièra. En waar Joe haar fortuin gebruikte om een extravagant leven te leiden en succesvol met powerboats te gaan racen, bewandelde Frank Francis in eerste instantie een wat degelijker pad. Hij werd kapitein in het Engelse leger, bij de Royal Horse Guards, en groeide uit tot een van Engeland’s beste amateursporters van de jaren ’20. Hij was voorbestemd om furore te maken tijdens de Olympische Spelen van Amsterdam in 1928 in het schermen, paardensport en enkele hardloopnummers, maar een besmetting met roodvonk maakte een einde aan deze droom. Niet veel later nam zijn leven een totaal andere wending. Na een stormachtige begin van de relatie trouwde hij in 1929 met de Amerikaanse musicalactrice van Noorse origine Solveig Jarman (1910-1984), een ’petite platinum blonde’ die beter bekend was onder de Engelse vertaling van haar Noorse naam: Sunny. Deze verbintenis had grote consequenties voor Francis, want hij werd ontslagen uit het leger. ‘Ladies of the stage were not in the best favour of society’, was toentertijd de in de wet verankerde regel. Vanaf dat moment ging ook Frank Francis een ander leven leiden. Vliegen en golfen werden zijn favoriete tijdverdrijven, waarvoor hij zijn vermogen aanwendde.

Chateau Solveig

Het echtpaar verhuisde naar Zwitserland waar ze begin jaren ’30 in het kleine plaatsje Gland, aan de oevers van het meer van Genève, een perceel aankochten. Het prestigieuze Parijse Maison Jansen werd ingehuurd om er een villa te laten bouwen. Frank had een liefde voor de nieuwste ontwikkelingen in architectuur en ook Sunny liet zich gelden in ontwerpfase van het nieuw te bouwen huis. Het exterieur werd door het bureau Zwitserse architectenbureau Peyrot & Bourrit ontworpen in traditioneel Noorse stijl, met stijle daken en rood baksteen. Het interieur was meer Frans-modernistisch van uitstraling, met als hoogtepunten de woonkamer in de kleurstelling van Sunny’s trouwjurk en de op het platinablonde kapsel van de vrouw des huizes geïnspireerde master bedroom. Niet verwonderlijk dat het huis Chateau Solveig werd gedoopt.

Golf

Het meer van Genève was een geweldige uitvalsbasis voor de internationale jetsetters Francis, zeker nadat amateurpiloot Frank een zeer moderne Sikorsky S-38 Blue Falcon aanschafte, een amfibisch vliegtuig. Met vliegveld aan huis had het paar pas echt de handen vrij. Frank kon zich volledig op zijn hobby’s storten, met Sunny steevast aan zijn zeide, al was het maar om zijn scorecard bij te houden. Het kwam Frank’s golfspel zeer ten goede. Hij was al lid van de Londense Sunningdale Golf Club en voegde daar nog lidmaatschappen van onder meer Lausanne, Genève en Nice aan toe. In deze Zuid-Franse badplaats speelde Francis met de beroemde clubprofessional Auguste Boyer (1896-1956), onder meer oud-winnaar van het ‘Dutch Open’ van 1932 en runner-up van 1933. De samenwerking beviel dusdanig dat Francis hem als privé golfleraar in dienst nam om veel te trainen in Nice, waar Boyer eveneens werkzaam bleef. Het resultaat mocht er zijn. Frank Francis verlaagde zijn handicap tot scratch, wat hij vooral te danken had aan zijn krachtige, kaarsrechte verre drive. Hij stond die jaren bekend als de ‘fastest hitter in golf’. Daarnaast had hij genoeg techniek, het fysiek en vooral de portemonnee om uit te blinken op de Europese toernooien.

In 1934 nam Francis voor het eerst deel aan het Internationaal Open Kampioenschap van Nederland, zoals het Dutch Open toen nog heette. Hij werd 16de op ‘De Pan’, met een score van 318, 32 slagen achter de Zuid-Afrikaanse winnaar Sid Brews (1899-1972). Frank Pennink (1913-1983), de later bekend geworden golfbaanarchitect, werd dat jaar de beste amateur. In 1935 op de Kennemer was Francis wel de beste beste amateur, negen slagen achter zijn trainer Boyer, en niet minder dan 20 achter de dat jaar werkelijke fenomenaal spelende Sid Brews die met 275 slagen zijn titel prolongeerde.

Het beste jaar van Francis zou 1936 worden. Op 4 en 5 juli van dat jaar werd in Hilversum het Internationaal Open georganiseerd. Na de eerste dag van 36 holes hadden Francis en Boyer met 148 slechts drie slagen achterstand op de Belg Flory van Donck en oud-kampioen Aubrey Boomer. Dat was in het geval van Francis vooral te wijten aan zijn mindere tweede 18 holes van 77. Tijdens de tweede dag noteerde Francis een 70, de laagste score van het toernooi over 18 holes, en een 71, waarmee hij in totaal op 289 kwam. Daarmee kon hij de constant op een hoog niveau spelende Van Donk helaas niet meer bedreigen. Die won met 285 slagen. Francis was de beste amateur van het toernooi, met uiteindelijk 8 slagen voorsprong op zijn leermeester Boyer. De 289 van Francis staat nog steeds te boek als de beste score ooit door een amateur over 72 holes gemaakt in dit toernooi. Een week later won Francis op de Eindhovense het amateur kampioenschap van Nederland door, net als in 1935, in de finale Ronny Chittenden van zich af te houden.

Grosser Golfpreis der Nationen

Een maand na zijn memorabele 289 stond er een heel speciaal landentoernooi op de kalender. Francis Francis was geselecteerd om namens Engeland deel te nemen aan de Grosser Golfpreis der Nationen, een wedstrijd tussen verschillende teams van twee amateurs dat golf nog enigszins bij de Olympische Spelen van 1936 moest trekken. Golf was geen olympische sport op dat moment, maar met dit toernooi hoorde het er toch enigszins bij. Een discutabel toernooi was het natuurlijk wel. Onder meer Golf Illustrated was fel gekant tegen de deelname van een Engels team. In Nederland was dat anders. In de Revue der Sporten geen wanklank over het toernooi. Het Nederlandsch Golf Comité stemde eveneens in met deelname aan het drielanden toernooi voorafgaand aan de Golfpreis. Van de 36 uitgenodigde landen voor de grote prijs deden er uiteindelijk zeven mee, waaronder Engeland en Nederland, dat door Robbie Schill en Alfred Calkoen van Limmen werd vertegenwoordigd. Francis Francis zag deelname echter niet zitten en werd op het laatste moment vervangen door Tommy Thirsk (1900-1979). 

Het toernooi op de Baden-Baden Golf Club werd bijgewoond door de Duitse ambassadeur in Londen, Joachim Von Ribbentrop. Aan het einde van de ochtendronde leidde Duitsland met 3 slagen. Genoeg voor Von Ribbentrop om Adolf Hitler in te seinen over de nakende overwinning. Hitler was in zijn nopjes met deze mededeling en spoedde zich naar Baden-Baden om de trofee uit te reiken. Maar tijdens de middagrond sloeg de vervanger van Francis Francis een recordronde van 65 slagen. Engeland won het toernooi, Duitsland eindigde uiteindelijk op de derde plaats, Nederland werd vijfde. Von Ribbentrop kon nog net op tijd het nieuws aan Hitler overbrengen, waarna deze woedend rechtsomkeert naar Berlijn maakte. Meteen na de overwinning ging matchwinnaar Thirsk in Zwitserland op bezoek bij Francis Francis om de zoete overwinning te vieren. Duitsland was in eigen huis verslagen! 

Ondanks alle successen was Francis nog niet tevreden. Hij trainde als een atleet, leefde als een asceet, maar nog steeds had hij het Britse Open niet gewonnen, zijn ultieme droom. In de winter van 1936/1937 zette hij daarom Auguste Boyer aan de kant en oefende hij in Waterloo verder onder leiding van Henry Cotton. In Amerika huurde hij daarnaast ook nog Tommy Armour in. Het mocht evenwel allemaal niet baten. De oorlog maakte al snel een voorlopig einde aan de golfdromen van Frank Francis. Hij ging zich inzetten voor de Britse oorlogsinspanningen door vliegtuigen te vervoeren van fabriek naar vliegveld, zodat er genoeg kisten beschikbaar waren voor de piloten van de RAF. Zijn zus Joe wilde net als in de Eerste Wereldoorlog de geallieerde inspanningen ondersteunen. Ze zocht advies hierover bij haar broer, maar die wond er geen doekjes om: ‘Wrong age, wrong sex’, zei Frank tegen zijn halfzus. 

Bird Cay

Joe Carstairs was toen al enige tijd eigenaar van enkele eilanden op de Bahama’s, waar ze vele beroemde vrienden en geliefden als Marlene Dietrich en Greta Garbo ontving - broer en zus deelden een liefde voor actrices. Het eiland Bird Cay, dat ze had aangekocht voor $8.000, verkocht ze na de oorlog aan haar broer Frank Francis voor de fantastisch som van $150.000. ‘Poor Frank’, zei Joe hierover, en zo was het. Frank kon wel wat lijden natuurlijk, al had de scheiding van Sunny Jarman het nodige gekost. Gelukkig kon hij hier wel wat inkomsten tegenover zetten. Zo bezat Francis een aantal nachtclubs in Londen en was hij nauw betrokken bij de ontwikkeling van de schietstoel door de firma Martin's Aircraft Works, het latere Martin-Baker.

Francis was zelfs een van de moedige proefpersonen die hielpen de limieten van de opwaartse versnelling te bepalen. In 1947 hertrouwde Francis met Patricia Leonard, wederom een actrice. En net als in Gland werd nu ook op de Bahama’s een majestueuze villa uit de grond gestampt. Op het eiland was ook een driving range aangelegd, zodat Francis kon blijven golfen.

Op de Bahamas gingen broer en zus verder met hun miljonairspesterijtjes. Zo was het Joe ter ore gekomen dat Frank de arbeiders op Bird Cay liet betalen voor de groenten die er verbouwd werden, en dat was totaal niet naar haar zin. Op een nacht leidde zij een groep met machetes gewapende mannen om de oogst veilig te stellen. De arbeiders op het eiland waren hier natuurlijk uiteindelijk de dupe van, maar het statement richting haar broer was gemaakt. Frank, op zijn beurt, noemde zijn zus consequent ‘Jozef’, vanwege haar gelijkenis met Jozef Stalin, waar zij dan vervolgens weer razend van werd. Tijdens een volgende slag tussen de twee bracht Joe al Frank’s boten tot zinken waarna hij letterlijk vastzat op het eiland. Ook zus Sally Francis moest het ontgelden.

Wanneer zij deelnam aan een amateur golfwedstrijd - ook Sally was een zeer goede golfer - en zich opmaakte voor een beslissende slag, dan kon het voorkomen dat haar halfzus plotseling uit een bosje tevoorschijn sprong en ‘Boo!’ naar haar schreeuwde, om haar van haar stuk te brengen. Golf was in de ogen van Joe sowieso een spel voor oudere mannen, waar ze niets van moest hebben.

De nieuwe generatie

Lang na de memorabele prestatie van Francis Francis in Hilversum kwam er in 1971 een nieuwe Francis naar Nederland. Zoon Craig Francis, geboren uit het tweede huwelijk van Frank Francis en Patricia Leonard, was net als zijn vader een begenadigd golfer: medio jaren ’70 speelde hij scratch. In 1971 toog hij naar Zandvoort om op de baan van de Kennemer deel te nemen aan het open kampioenschap van Nederland. Op gepaste afstand van de Spaanse winnaar Ramon Sota (277) leverde de twintigjarige Craig Francis (307) de gedeelde 53ste score in. Hij was hiermee runner-up in het klassement der amateurs, 4 slagen achter Carel Braun. In 1982 overleed zijn vader Frank Francis op 76-jarige leeftijd.

(2022, Arnout Janmaat, Golfers Magazine 4)