Floris van Schooten

Floris Gerritsz. van Schooten (ca. 1585–1656) was een Haarlemse schilder uit de Hollandse Gouden Eeuw, gespecialiseerd in stillevens. Hij kwam uit een welvarende katholieke Amsterdamse brouwersfamilie die rond 1612 naar Haarlem verhuisde, waar het klimaat voor katholieken gunstiger was. In datzelfde jaar werd Van Schooten lid van het Haarlemse Sint-Lucasgilde; in 1639 werd hij er zelfs deken, wat duidt op aanzien binnen het kunstenaarsmilieu. Ook trouwde hij in 1612 met Rycklant Bol van Zanen, de dochter van een rijke brouwer. Het huwelijk bracht hem financiële stabiliteit en sociale status.

Van Schooten werkte in uiteenlopende stillevengenres: ontbijtstukken, marktvoorstellingen, fruitstukken en uitgebreide keukenstukken waarin soms figuren op de voorgrond staan, zoals vrouwen en kinderen omringd door etenswaren. Hoewel hij geen grote vernieuwer was, speelde hij een belangrijke rol in de verspreiding en popularisering van bestaande composities en thema’s van tijdgenoten zoals Floris van Dyck en Pieter Claesz, en van zuid-Nederlandse voorgangers zoals Pieter Aertsen en Joachim Beuckelaer. Zijn schilderijen tonen een scherp oog voor texturen, glans en stofuitdrukking, vooral in koperwerk, kazen, vlees en brood.

Aan Van Schooten worden ongeveer 120 werken toegeschreven. Slechts één schilderij is volledig gesigneerd; de overige dragen een monogram of zijn op stilistische gronden geïdentificeerd. Zijn oeuvre weerspiegelt de ontwikkeling van het Nederlandse stilleven in de eerste helft van de 17e eeuw en laat zien hoe voedsel en gebruiksvoorwerpen konden fungeren als symbolen van huishoudelijke orde, overvloed en burgerlijke trots. Hij bleef zijn hele carrière in Haarlem actief en liet een omvangrijk en representatief corpus na binnen het stilleven van de Gouden Eeuw.